Kortyzol: co to jest i jak wpływa na organizm?

Kortyzol to hormon steroidowy, który odgrywa istotną rolę w regulacji wielu funkcji życiowych.

Jest znany również jako “hormon stresu”, ponieważ jego poziom wzrasta w odpowiedzi na stresujące sytuacje. Jednak kortyzol pełni również wiele innych funkcji w organizmie, od regulacji metabolizmu po kontrolę stanu zapalnego.

Co to jest kortyzol?

Kortyzol jest hormonem produkowanym przez nadnercza, które są małymi gruczołami znajdującymi się na górnym biegunie nerek. Jest on częścią reakcji organizmu na stres. Kiedy organizm doświadcza stresu, oś podwzgórze-przysadka-nadnercza staje się aktywna, co prowadzi do wydzielania kortykotropiny (ACTH) przez przysadkę mózgową. ACTH z kolei stymuluje nadnercza do produkcji kortyzolu.

Funkcje kortyzolu

Kortyzol pełni wiele istotnych funkcji w organizmie, w tym:

Regulacja metabolizmu: Kortyzol wpływa na metabolizm węglowodanów, tłuszczów i białek. Zwiększa stężenie glukozy we krwi poprzez stymulację glukoneogenezy (produkcji glukozy z substancji niecukrowych) i glikogenolizy (rozkładu glikogenu).
Regulacja ciśnienia krwi: Kortyzol ma wpływ na regulację ciśnienia krwi poprzez zwiększanie wrażliwości naczyń krwionośnych na działanie adrenaliny i noradrenaliny.
Regulacja reakcji zapalnych: Kortyzol działa przeciwzapalnie poprzez hamowanie działania układu immunologicznego i redukcję wydzielania substancji prozapalnych.
Regulacja reakcji na stres: Kortyzol jest kluczowym graczem w reakcji organizmu na stres. Wzrost jego poziomu w krwi w sytuacjach stresowych ma na celu zwiększenie dostępności energii i przygotowanie organizmu do walki lub ucieczki.

Zaburzenia związane z kortyzolem

Zbyt wysoki lub zbyt niski poziom kortyzolu we krwi może prowadzić do różnych zaburzeń zdrowotnych. Niektóre z nich to:
Zespół Cushinga: Zbyt wysoki poziom kortyzolu we krwi może być spowodowany przez nadmierną produkcję kortyzolu przez nadnercza lub długotrwałe stosowanie kortykosteroidów. Objawy zespołu Cushinga obejmują przyrost masy ciała, osłabienie mięśni, nadciśnienie tętnicze i zaburzenia emocjonalne.
Niedoczynność nadnerczy: Niedoczynność nadnerczy prowadzi do niskiego poziomu kortyzolu we krwi. Może być spowodowana uszkodzeniem nadnerczy lub zaburzeniami w osi podwzgórze-przysadka-nadnercza. Objawy obejmują zmęczenie, osłabienie, utratę apetytu i niskie ciśnienie krwi.
Kortyzol jest kluczowym hormonem steroidowym, który pełni wiele istotnych funkcji w organizmie, w tym regulację metabolizmu, ciśnienia krwi i reakcji na stres. Jego odpowiednie wydzielanie i poziom we krwi są istotne dla zachowania zdrowia i równowagi organizmu. Zaburzenia związane z poziomem kortyzolu mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, dlatego ważne jest monitorowanie jego poziomu i leczenie wszelkich nieprawidłowości.