Co to jest syndrom sztokholmski?

Syndrom sztokholmski to zjawisko psychologiczne, które polega na pozytywnym wrażeniu lub nawet sympatii, jaką porywca budzi w swojej ofierze.

Termin ten wywodzi się od wydarzeń, które miały miejsce w Sztokholmie w 1973 roku, gdy grupa zakładników nawiązała pozytywne relacje z ich porywaczami. Choć syndrom sztokholmski jest stosunkowo rzadki, jego istnienie dostarcza wglądu w ludzką psychikę i mechanizmy obronne.

Historia

Syndrom sztokholmski został po raz pierwszy zauważony i nazwany w 1973 roku przez psychiatrów Nilsa Bejera i Fritza Ströma w kontekście wydarzeń mających miejsce podczas napadu na bank w Sztokholmie. W wyniku tego napadu czterech pracowników banku zostało przez sześć dni przetrzymywanych jako zakładnicy przez dwóch przestępców. W trakcie tego czasu zakładnicy zaczęli wykazywać niezwykłe zachowanie – zaczęli sympatyzować z porywaczami, bronić ich przed interwencją policji, a nawet nawiązać z nimi emocjonalną więź.

Objawy

Typowe objawy syndromu sztokholmskiego obejmują:

• Zażyłość z porywaczem lub oprawcą.
• Sympatyzowanie z porywaczem lub oprawcą.
• Brak chęci do ucieczki, nawet jeśli taka możliwość istnieje.
• Obronność wobec porywacza lub oprawcy.
• Wierzenie w dobrą wolę porywacza lub oprawcy, pomimo dowodów przeciwnych.

Wyjaśnienie

Mechanizmy psychologiczne, które prowadzą do wystąpienia syndromu sztokholmskiego, są złożone i często niejasne. Jedną z hipotez jest to, że ofiary pod wpływem silnego stresu zaczynają szukać drogi do przeżycia sytuacji, w której się znalazły. Wiąże się to z psychologicznym mechanizmem przystosowania się (adaptacji) do trudnych warunków. Kiedy ofiara zaczyna identyfikować się z porywaczem lub oprawcą, może to być sposób na zminimalizowanie strachu i poczucia bezradności.

Przykłady

Syndrom sztokholmski nie jest ograniczony do pojedynczych przypadków. Inne znane incydenty, w których obserwowano ten syndrom, to m.in.:

• Kidnapowanie Nataschy Kampusch w Austrii, która rokowała pozytywnie na temat swojego oprawcy po ucieczce.
• Porwanie Samuela Paty’ego we Francji, gdzie pewna część społeczeństwa zaczęła wyrażać sympatię dla jego zabójcy.

Syndrom sztokholmski to zjawisko, które pokazuje, jak skomplikowana i zmienna może być ludzka psychika w odpowiedzi na stresujące sytuacje. Mimo że nie jest powszechny, jego istnienie stanowi przypomnienie o skomplikowanych mechanizmach obronnych, jakie człowiek może wykorzystać w ekstremalnych warunkach. Badanie tego syndromu dostarcza również cennych informacji dla psychologów i socjologów na temat adaptacyjnych mechanizmów człowieka w obliczu przemocy i zagrożeń.