Dlaczego jestem?

Dlaczego jestem? To pytanie towarzyszyło ludzkości od zarania dziejów.

Zastanawiali się nad nim filozofowie, religijni myśliciele, artyści oraz naukowcy. Chociaż pytanie jest niezwykle proste w swej formie, jego odpowiedź jest złożona i wielowymiarowa. W moim artykule spróbuję zgłębić różne aspekty tej kwestii, badając ją z perspektywy filozoficznej, psychologicznej oraz egzystencjalnej.

Filozoficzne podejście

Filozofowie od wieków zadawali sobie pytanie “Dlaczego jestem?”. Platon uważał, że dusza ludzka jest nieśmiertelna i istnieje poza czasem i przestrzenią. Arystoteles, z kolei, stwierdził, że każda istota ludzka ma swój cel, który jest związany z jej naturą. Stąd też, według Arystotelesa, nasze istnienie ma sens, który jest ściśle związany z naszym potencjałem i możliwością jego realizacji.
W filozofii nowożytnej René Descartes zaproponował słynne “Cogito, ergo sum” – “Myślę, więc jestem”. Dla Descartesa nasze istnienie jest bezpośrednio powiązane ze zdolnością do myślenia i samoświadomości. Myśl jest dowodem naszego istnienia, niezależnie od wszelkich zewnętrznych wątpliwości.
Współczesna filozofia często podkreśla subiektywność ludzkiego doświadczenia. Egzystencjalizm, reprezentowany m.in. przez Jeana-Paula Sartre’a, kładzie nacisk na wolność jednostki i jej odpowiedzialność za własne życie. Sartre twierdził, że “istnienie poprzedza istotę”, co oznacza, że najpierw istniejemy, a dopiero potem nadajemy naszemu życiu sens poprzez nasze wybory i działania.

Psychologiczne podejście

Z perspektywy psychologicznej pytanie “Dlaczego jestem?” można rozpatrywać na wielu poziomach. Freudowska teoria osobowości sugeruje, że nasze istnienie i tożsamość są wynikiem dynamicznej interakcji między id, ego i superego. Z kolei psychologia humanistyczna, reprezentowana przez Carla Rogersa i Abrahama Maslowa, kładzie nacisk na samorealizację i dążenie do pełnego rozwinięcia swojego potencjału jako kluczowych aspektów ludzkiego istnienia.
Maslow przedstawił koncepcję hierarchii potrzeb, w której podstawowe potrzeby fizjologiczne i bezpieczeństwa muszą być zaspokojone, zanim człowiek będzie mógł dążyć do wyższych celów, takich jak miłość, przynależność, szacunek i samorealizacja. Według Maslowa, odpowiedź na pytanie “Dlaczego jestem?” znajduje się na szczycie tej hierarchii – w procesie samorealizacji, czyli pełnego wykorzystania swojego potencjału i realizacji swoich celów życiowych.
Współczesne podejście psychologiczne, takie jak psychologia pozytywna, również poszukuje odpowiedzi na to pytanie, koncentrując się na szczęściu, dobrostanie i pełnym rozwoju jednostki. Martin Seligman, jeden z pionierów tej dziedziny, zaproponował koncepcję PERMA (Positive Emotion, Engagement, Relationships, Meaning, Achievement) jako pięć filarów szczęśliwego i pełnego życia.

Egzystencjalne podejście

Egzystencjalizm to nurt filozoficzny, który szczególnie intensywnie zajmuje się pytaniem o sens istnienia. Twórcy tego kierunku, tacy jak Jean-Paul Sartre, Albert Camus czy Martin Heidegger, zastanawiali się nad tym, co to znaczy być i jak człowiek może nadać swojemu życiu sens w obliczu absurdalnego świata.
Sartre podkreślał, że ludzie są skazani na wolność i muszą samodzielnie definiować swoją egzystencję. Nie ma z góry ustalonego sensu życia, to my musimy go stworzyć poprzez nasze działania i wybory. Camus z kolei przedstawiał człowieka jako istotę, która buntuje się przeciwko absurdowi życia. W “Micie Syzyfa” opisał, jak człowiek może znaleźć sens w ciągłym dążeniu, mimo że życie może wydawać się pozbawione sensu.
Heidegger w swoim dziele “Bycie i czas” analizował ludzką egzystencję w kontekście bycia-ku-śmierci. Twierdził, że świadomość własnej śmiertelności może prowadzić do bardziej autentycznego i świadomego przeżywania życia. Według Heideggera, odpowiedź na pytanie “Dlaczego jestem?” znajduje się w autentycznym byciu, które oznacza życie zgodne z własnym sumieniem i wartościami.
Pytanie “Dlaczego jestem?” nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi. Jest to kwestia, która wymaga indywidualnego podejścia i refleksji nad własnym życiem i doświadczeniami. Filozofia, psychologia oraz egzystencjalizm oferują różne perspektywy i narzędzia, które mogą pomóc w poszukiwaniu odpowiedzi na to fundamentalne pytanie. Każdy z nas musi samodzielnie odkryć, co nadaje sens jego istnieniu, a proces ten może być równie ważny, jak sama odpowiedź.